چابهار، شهری متفاوت است، شهری که تمایز از نامش هویداست. چابهار یعنی شهر همیشه بهار، شهری با چهار فصل بهار.
شهر بندری چابهار در استان سیستان و بلوچستان همیشه مورد توجه مردم، چه از نظر سیاسی یا فرهنگی و گردشگری بوده است .
چابهار یکی از شهرهای جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان و تنها بندر اقیانوسی ایران است که در کرانه دریای مکران و اقیانوس هند قرار دارد. این بندر یکی از مهم‌ترین چهارراه‌های کریدور شمال- جنوب بازرگانی جهانی است.
چابهار علاوه بر موقعیت بازرگانی، دارای جاذبه‌های فراوان تاریخی و طبیعی است. آب‌وهوای این شهر و پیرامون آن همیشه بهاری و معتدل است و به همین دلیل چابهار (چهاربهار) نامیده می‌شود.
چابهار مهم است؛ نه فقط چون یکی از پررونق ترین مناطق آزاد ایران به حساب می آید، نه فقط چون تنها بندر اقیانوسی کشور است؛ نه فقط چون یکی از بهترین مناظر دنیا را دارد... چابهار مهم است چون بهشتی از ناشناخته هاست که هر گردشگری را شیفته زیبایی هایش می کند.
آغاز فصل پاییز و فصل سرما موج مسافران و گردشگران را به مناطق جنوب کشور خواهدبرد. این مناطق با در اختیار داشتن جاذبه های متفاوت گردشگری با روی باز پذیرای گردشگران داخلی و خارجی هستند. «بندر چابهار» یکی از مناطقی است که جاذبه های بکر گردشگری متفاوتی را در خود جای داده و گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می کند. حال برای آشنایی بیشتر با این منطقه سفری کوتاه به آن داشته باشیم تا بتوانیم بخشی از زیبایی های این منطقه را معرفی کنیم.
بندر چابهار لقب هندوستان ایران را از آن خود کرده است. همین موضوع می تواند برای بسیاری از گردشگران جذ اب بوده و آنها را به فکر سفر به این منطقه بیندازد. از سوی دیگر گردش در هوای معتدل بهاری چابهار در روزهای پاییز و زمستان می تواند بر جذ ابیت این سفر بیفزاید. بدون شک نخستین گزینه شما برای استفاده از جذابیت های این منطقه دیدن غروب خورشید در کنار ساحل است که آرامشی غیرقابل وصف را ایجاد می کند. اما کمی آن سوتر از این بندر، منطقه ای وجود دارد که شما را به یاد فیلم های تخیلی درباره مریخ می اندازد. کوه های بدبوم یا مریخی از دیدنی های حیرت انگیز چابهار محسوب می شود که به موازات ساحل از منطقه کچو تا نزدیکی خلیج گواتر کشیده شده اند.
چابهار، جلوہ گاہ طلوع خورشید بردریا
بندر چابهار با مردمانی خونگرم ومهمان نواز که در جنوب استان سیستان و بلوچستان واقع شده بهترین کرانه اقیانوسی و معتدل ترین آب و هوا در سواحل جنوب را دارد و این بندر جلوه گاه طلوع خورشید بر دریاست. با توجه به محسوس نبودن فصول پاییز و زمستان و باقی ماندن سبزی درختان در بندر چابهار، فصول چهارگانه به فصل بهار شبیه و منطقه به «چهار بهار» معروف شده و رفته رفته به چابهار تغییر پیدا کرده است. این بندر از لحاظ عرض جغرافیایی هم عرض بندر میامی در شبه جزیره فلوریدا امریکا و دارای شرایط آب و هوایی به طور کامل مشابه آن است. متوسط دما ۲۳ درجه و میانگین آن بین ۳۴ و 5/10 درجه متغیر است. این شهر در زمان های قدیم «بندر تیس» نام داشته و یکی از مراکز مهم تجاری کرانه های دریای عمان به شمار می آمده، آثار باقی مانده بندرتیس اکنون در ۹ کیلومتری چابهار امروزی بر جای است.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان چابهار با مساحتی حدود ۱۷۱۵۵ کیلومتر مربع در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در کنار آب‌های گرم دریای عمان و اقیانوس هند قرار گرفته است. این شهرستان از جانب شمال به شهرستان‌های ایرانشهر و نیک شهر، از جنوب به دریای عمان، از شرق به پاکستان و از غرب به استان‌های کرمان و هرمزگان محدود است.
بندر چابهار با وسعتی بالغ بر ۱۱ کیلومتر مربع در ارتفاع ۷ متر از سطح دریا قرارگرفته است.. فاصله هوائی شهرستان چابهار تا تهران ۱۴۵۶ کیلومتر و فاصله زمینی از طریق جاده ایرانشهر- کرمان ۱۹۶۱ کیلومتر است. بندر چابهار هم‌عرض جغرافیایی بندر میامی در شبه‌جزیره فلوریدای آمریکا است و دارای شرایط آب و هوایی کاملاً همانند بندر میامی است. چابهار در ۲۲۸۶ کیلومتری تهران قرار گرفته است. فاصله آن تا زاهدان ۷۲۱ کیلومتر و تا بندر کراچی ۹۰۰ کیلومتر است. فاصله بندر چابهار تا مرکزاستان ۷۳۸ کیلومتر می‌باشد. این شهرستان حدوداً دارای ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی در دریای عمان می‌باشد.
دیدنی‌های چابهار
شهر چابهار دیدنی‌های تاریخی و طبیعی بسیاری دارد.
کوه‌های مینیاتوری
کوه های مینیاتوری یا مریخی چابهار، شهره جهانی دارند. در جاده چابهار به بندر گواتر، مناظری می توان دید که منحصر به فرد است و نمونه اش را در هیچ جای سرزمین پر افتخار ایران مشاهده نمی کنیم. اگر اسالم به خلخال و نور به چمستان و جاده حیران و هراز و دو هزار، در بهار و فصل خزان، دیدگان را مست غمزه طبیعت می کند، جاده چابهار به گواتر را نیز باید در فهرست شگفت انگیز ترین جاده های ایران جای داد.
جنس رسوبی کوه ها و هم چنین فرسایش خاص آن ها سبب شده که شیارها و تراش های زیبایی بر روی کوه ها نقش بندد و تابلویی جذاب را در برابر رهگذران و ایرانگردان قرار دهد. اگر به تصاویری که از کره ماه گرفته شده نگاه کنید، خلل و فرج و نقش هایی قابل مشاهده است که می توان آن ها را با مناظر کوه های چابهار مقایسه کرد.
تداعی مناظری از کوه های کره ماه، ظاهر چاک چاک و همچنین شکل های نامانوس و عدم پوشش گیاهی در کوه های چابهار، شکوه کوبیسم گونه نقاش طبیعت را در جشنواره ای از زیبایی و حیرت، در برابر دیدگان ما قرار می دهد.
قدمت کوه های چابهار به بیش از ۵ میلیون سال پیش باز می گردد. این منطقه را باید همچون جنگل ابر سمنانی ها، یکی از قدیمی ترین نقاط کشور از نظر دوران زمین شناسی دانست. آسمان چابهار نیز همچون خاکش ارزش فراوانی دارد.
یکی از بهترین نقاط کشور برای رصد صور فلکی، آسمان چابهار است. به همین خاطر، چابهار را مقصد نجوم گردی کشور نیز می دانند. انجمن های نجوم آماتوری، معمولا از این اقلیم برای فعالیت های رصد استفاده می کنند.
اگر بخواهیم درباره کلیات نحوه شکل گیری کوه های مریخی در چابهار مطلبی بگوییم، باید عنوان کنیم که فرآیندهای تکتونیکی به جهت فرو رانش پوسته عمان به زیر مکران و فرسایش آبی و بادی، از جمله مهم ترین دلایل شکل گیری این کوه های شگفت انگیز به شمار می روند.
تالاب لیپار
این تالاب به تالاب صورتی نیز موسوم است و از مناطق زیبا و طبیعی منطقه است که با چشم‌اندازی فوق‌العاده در ۱۵ کیلومتری شرق چابهار در نزدیکی روستای رمین و در مسیر جاده ساحلی چابهار-گواتر قرار گرفته است. وجود پرندگانی چون چنگر، فلامینگو، کشیم، انواع حواصیل، طاووسکن، باقرقره، تیهو، عقاب دشتی، زیبایی این منطقه را دوچندان نموده است.
مسجد جامع دزک
این مسجد در روستای دزک در ۳ کیلومتری شرق سراوان واقع شده است. زمان ساخت مسجد مشخص نیست. احتمال داده می‌شود که این مسجد به زمان دوران صفویه تعلق داشته باشد. مصالح به کار رفته در دیوارها و ستون‌ها از خشت وچینه و پوشش سقف از فرآورده‌های نخل و خرما و گز و کنار است.
موزه محلی چابهار
ساختمان قدیمی فرمانداری چابهار که از دوران قاجار به جا مانده، اکنون موزه محلی چابهار است. این بنا بر روی سکویی به ارتفاع یک و نیم متر و به وسعت حدود ششصد و پنجاه متر مربع بنا شده و دارای سه درب ورودی، مجموعه اتاق‌ها، راهرو و… است. بنا در دو طبقه ساخته شده است که قسمتی از آن بوسیله سکویی با سقف چوبی و ستون آهنی احاطه شده است.
غارهای بان مسیتی
غارهای بان مسیتی به مجموعه غارهایی در ۵ کیلومتری شمال باختری روستای تیس در دامنه کوه شهبازبند (در نزدیکی چابهار) گفته می‌شود. یک غار طبیعی و دو غار مصنوعی در کنار هم قرار دارند. غار اول طبیعی و به شکل نیم‌دایره و با استفاده از روش تراشکاری درون غار و دهانه آن توسعه پیدا کرده است. یک آرامگاه کوچک از گچ به صورت دوسطح افقی که بر روی یکدیگر قرار دارند و فاقد آثاری مانند سنگ‌نبشته، خط و لوحه در عمق یک متر از سطح غار دیده می‌شود که در گرد آن یک فضای کوچک وجود دارد.
قلعه پیروز گت
قلعه پیروز گت در بخش مرکزی پنج کیلومتری شمال غربی چابهار در روستای تیس قرار دارد. این اثر از دوره اشکانیان و ساسانیان است
این دژ بر فراز تپه‌ای در میانه دره تیس واقع است. بلندی تپه از ارتفاع دو رشته کوه پیرامون تپه بیشتر نمی‌باشد. آثاری از برج‌ها در ضلع شمالی و جنوبی دیده می‌شود
درخت مکرزن
درخت مکرزن که به انجیر معابد، لور و انجیر هندی نیز معروف است، نام درختی معروف در شهرهای چابهار و نیک شهر است.
این درخت از جاذبه‌های گردشگری این دو شهر به‌شمار می‌آید. اصل این گیاه از هند شرقی و دارای برگ‌های پهن است و شاخه‌های آن به پایین سرازیر می‌شود و در لای شن‌ها ریشه می‌دواند.
گل افشان
یکی از دیدنی‌های حیرت‌انگیز شهرستان چابهار، کوه‌های گل‌افشان آن است که مهم‌ترین آنها در نقطه‌ای نزدیک به کنارک به نام بندر تنگ قرار دارد. کوه گل‌افشان بندر تنگ با ارتفاع تقریبی ۱۰۰ متر و قطر قاعده کمی بیش از ۱۰۰ متر در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری
شهرستان چابهار قرار دارد.
بالا رفتن از کوه اگر فصل بارندگی نباشد، تقریبا راحت است. در بالاترین نقطه کوه چاله‌ای به قطر کمتر از یک متر و به عمق حدود نیم متر وجود دارد که با گل پوشیده شده است. در فواصل زمانی حدود یک دقیقه، مقداری گل با صدای خاصی شبیه به ترکیدن یک حباب، از چاله خارج و به اطراف پراکنده می‌شود. در کنار این کوه، دو کوه کم‌ارتفاع دیگر وجود دارد که به نظر میرسد زمانی آنها نیز گل‌افشان بوده‌اند.
منطقه حفاظت شده گاندو
رودخانه باهوکلات یکی از پرآب‌ترین رودخانه‌های استان سیستان و بلوچستان و عامل اصلی حیات و زندگی در جنوب استان به حساب می‌آید
این رودخانه آب‌های مناطق وسیعی از صفحات جنوبی شهرستان ایرانشهر (بخش‌های سرباز، بمپور، راسک) و شهرستان چابهار (بخش‌های دشتیاری قصر قند) را جمع‌آوری کرده و به دریای عمان سرازیر می‌کند.
در حوزه حیات وحش نیز تمساح پوزه کوتاه برجسته‌ترین موجود منطقه چابهار است که به طور طبیعی و آزاد زندگی می‌کند.
زیستگاه اصلی این تمساح که به نام محلی گاندو خوانده می‌شود، حدود ۳۸۰ هزار هکتار مساحت دارد که بخشی از آن در چابهار و بخش دیگر آن در شهرستان ایرانشهر واقع شده است.
تمساح پوژه کوتاه در برکه‌های راسک، باهوکلات و باتلاق‌های دلگان و کلانی زندگی می‌کند و تنها نوع تمساح ایران است که ارزش ملی و بین المللی دارد. طول این جانور تا چهار متر میرسد و قوی‌ترین عضو آن دمش است.
جنگل حرا
این جنگل زیبا در ناحیه ساحلی خلیج گواتر در نزدیکی محلی که رودخانه باهوکلات به دریای عمان می‌ریزد قرار دارد. حرا درختچه ای است که در مرداب‌های نواحی گرم در کرانه‌های عربستان، مصر و جنوب ایران می‌روید.
در جنگل‌های حرا گل‌ها شبیه گل‌های شاه‌پسند و میوه به شکل کپسول تخم مرغی است که درون آن یک دانه وجود دارد و با دو شکاف باز می‌شود؛ گلدهی در دو فصل بهار و پاییز صورت می‌گیرد.
حرا گونه‌ای آفتاب‌پسند است که بستگی به شرایط زیستی به بلندی پنج تا ده متر میرسد، ریشه در این گونهسطحی و مشتمل بر یک ریشه عمودی کوتاه و تعداد زیادی ریشه جانبی مورب است.
حرا دارای ریشه‌های هوایی به نام ریشه‌های تنفسی است، در سطح این ریشه ها عدسک های فراوانی وجود دارد که کار تنفس و تبادلات گازی گیاه را میسر می‌سازد.
مسجد جامع تیس
از مناطق دیدنی چابهار می‌توان از مسجد تیس نام برد؛ مسجد جامع تیس که از لحاظ معماری مانند مساجد کشورهای پاکستان و هندوستان است، مانند اکثر مساجد اهل تسنن یک مناره دارد. صحن این مسجد هر زائری را ولو برای اولین بار، به یاد تابلوهای پر از رنگ زیبا می‌اندازد. مناره و گنبدهایی که با رنگ‌های سبز و قرمز زیباتر شده‌اند و درب‌هایی که با شیشه‌کاری‌های منظم و نامنظم رنگارنگ جلوهایی چشم‌نواز به مسجد داده‌اند و مردمانی سفیدپوش و بلوچ‌زبان که دوستانه و مهربان زائران را با لبخند نگاه می‌کنند.
بندر گواتر
در منتهی الیه جنوب شرقی ایران، در آخرین نقطه مرزی شهرستان چابهار و تماس با مرز پاکستان بندری کوچک و قدیمی اما زرخیز به نام «گواتر» قرار گرفته است. گواتر، تکه کوچکی از محدوده سیستان و بلوچستان واقع در منتهی الیه جنوب شرقی سرزمین زرخیز ایران اسلامی، چون گوهر بهشتی در ساحل دریای عمان می‌درخشد.
گواتر به واسطه قرار گرفتن در مجاورت جنگل‌های حرا یکی از مناطق حفاظت شده محیط زیست به شمار می‌رود.
گردشگری ورزشی - موج سواری
موج سواری (سرفینگ) از ورزش های روی آب است. این ورزش در دسته ورزش های مهیج و خطرناک جای می گیرد و از سال 1950 میلادی که به عنوان یک رشته مستقل اعلام شد، هر ساله بر تعداد طرفدارانش افزوده می شود. موج سواری در ایران در آب های شمالی و جنوبی به صورت محدود انجام می شود. بهترین موج های آب های ایران متعلق به دریای عمان و در محدوده چابهار است.
کیفیت این موج ها به قدری مطلوب این رشته ورزشی است که گاهی موجه سواران حرفه ای را از سایر نقاط جهان به خود جذب می کند. فوتبال ساحلی، دو، والیبال ساحلی، فوت وال (والیبال با پا)، تنیس ساحلی، کبدی ساحلی و هندبال ساحلی از دیگر ورزش هایی است که با سفر به چابهار می توان آنها را دید یا بازی کرد.
گردشگری صنایع دستی
سوزن دوزی
صنعت دوخت طرح، زیبا و منقش روی پارچه با نوارهای طلایی، سوزن دوزی و گلابتون دوزی نام دارد. روش کار به این صورت ست که ابتدا نقش را روی پارچه انداخته و پارچه را روی دایره ای چوبی به نام کم می اندازند و با کش محکم کرده و با استفاده از نخ های رنگی،گلابتون دوزی می کنند
سوزن دوزی از هنرهای زیبا و کاربردی در منطقه چابهار به شمار می رود که با دوخت های سنتی سایر نقاط ایران متفاوت است و اصطلاحا به آن بلوچی دوزی می گویند. هر دختر بلوچ از کودکی به آموختن این هنر می پردازد. بر این اساس تمام زنان بلوچ به سوزن دوزی اشتغال داشته و لباس های خود را تزیین می کنند. از دیگر هنرهای دستی چابهار می توان به معرق صدف، حصیربافی، سکه دوزی، گلیم بافی، چاربافی و طلاسازی اشاره کرد
گردشگری غذا - خوراک های محلی
خوراک های محلی چابهاری ها با توجه به اقلیم و شیوه معیشتی شان بر محصولات دریایی خاصه ماهی و همچنین خرما تکیه دارد. خوراک خرما از مهم ترین خوراک های چابهار و ترکیبی از خرما، نان، برنج و حبوبات است. کنک نیز نوعی حلواست که از خرما، کنجد، بادام و پونه تشکیل شده است. از دیگر غذاهای سنتی این منطقه می توان به بتوماش، شودوده، بتوهواری، ماشینگ، پاکگین ماهیک، کورک، گلوهک، ناروش، کیش و دلگ اشاره کرد
متاسفانه تمام خوراک های محلی در رستوران ها یافت نمی شود و اگر شانس مهمان شدن در خانه های محلی را به دست آورید، می توانید از خوردن شان لذت ببرید. جدا از خوراک های محلی، یکی از غذاهایی که در چابهار به آسانی می توان در رستوران ها یافت کباب کوبیده است. گوشت دام های این منطقه به دلیل تغذیه و آب و هوای خاصش بسیار لذیذ و خوش طعم است. بر این اساس باکیفیت ترین و لذیذترین کباب های کوبیده ایران را در چابهار امتحان کنید.
تماشای اسکله ماهیگیری
چابهار به دلیل موقعیت جغرافیایی اش چند اسکله ماهیگیری دارد. در میان این اسکله ها سه اسکله تپس، رمین و بریس بسیار دیدنی و جالب است. صید و صیادی از جاذبه های مهم فرهنگی در چابهار است که با زندگی روزمره مردم محلی پیوند دیرینه دارد
در اسکله های چابهار می توان ماهیگیرانی که برای صید به دریا می روند یا با دست پر باز می گردند را تماشا کرد و گاهی به همراه شان عازم دریا شد. بازار ماهی فروشان نیز در این اسکله ها بسیار پررونق است. گردشگران با حضور در اسکله های چابهار، علاوه بر آشنایی با فرهنگ ماهیگیری مردم محلی، این امکان را دارند تا از محصولات دریایی منحصر به فرد این منطقه نیز خریداری کنند
محوطه سازمان آزاد چابهار
محوطه اصلی سازمان در مساحتی به وسعت ۲۳۰ هکتار ساخته شده است. ساختمان دفتر مرکزی دارای نمای زیبایی با دو بال به شکل پرنده است. مجتمع تجاری، مخابرات و دفتر ندای بهار، بلوارها و خیابان ها و پارک اطراف میدان وحدت به محوطه درختکاری شده و گل های کاغذی از جمله دیدنی های منطقه چابهار به حساب می آیند که فضای بسیار دلپذیری را برای گردشگران ایجاد کرده اند. از همه چیز که بگذریم، زیباترین و سرخ ترین غروب را در چابهار می توان دید. یکی از ویژگی های شهرهای کوچک این است که با غروب آفتاب، شهر تعطیل می شود ولی در چابهار غروب خورشید به مفهوم آغاز دیگری برای تلاش است که تا شبانگاهان ادامه می یابد. بسیاری از گردشگران از بدو ورود به چابهار خود را برای بازدید و خرید از منطقه آزاد آماده می کنند. این مجموعه و مراکز خرید که جدا از یکدیگر قرار دارند، با عناوینی چون صدف، پردیس، صالحیار، ابریشم، فردوس، دریا، تیس و… نامیده شده اند. مسافران می توانند از برنامه ها و کنسرت هایی که در مناطق مختلف شهر در بام چابهار، پلاژ دریایی و… برگزار می شود، لذت ببرند.
بهترین زمان از نظر آب و هوا
می‌توان گفت چابهار یکی از معدود شهرهای ایران است که تقریبا در هر چهار فصل سال آب و هوای متعدلی دارد. این شهر خنک‌ترین بندر ایران محسوب می‌شود و در تابستان از بسیاری از شهرهای گرم و خشک کشور خنک‌تر است و در زمستان هم مانند سایر شهرهای جنوبی آب و هوای کاملا بهاری دارد؛ البته در ماه‌های اردیبهشت و خرداد رطوبت هوا به بیشترین میزان خود میرسد و هوا به شدت شرجی و مرطوب می‌شود.
چابهار تقریبا در هر چهار فصل سال آب و هوای معتدلی دارد
دمای این شهر در هیچ یک از ماه‌های سال از ۳۱ درجه بیشتر نمی‌شود. متوسط دمای این شهر در گرم‌ترین زمان یعنی از اوایل تیر تا اوایل مرداد تقریبا ۳۱ درجه و در سردترین موقع سال یعنی دی تا اوایل بهمن تقریبا ۱۹ درجه سانتیگراد است؛ در کل بهترین زمان سفر به چابهار از نظر آب و هوا از اوایل آبان تا اواسط فروردین است. میزان دما در این ماه‌ها از ۲۴ درجه بیشتر و از ۱۶ درجه کمتر نمی‌شود؛ میزان متوسط دما نیز در این ماه‌ها ۲۱ درجه سانتیگراد است.
